Dendera Ampulü

Dendera’nın Ampulü Efsanesi

Dendera’daki Hathor Tapınağı’nın altında ampul benzeri bir nesneyi gösteren yazıtlar vardır. Bazıları bunun “deney tüpü”nü andırdığını ileri sürmüşlerdir. “Ampul” içindeki yılan şeklinde lotus çiçeğinden dalgalı bir çizgi vardır. Bir “tel” hava tanrısının diz çökmüş olduğu küçük bir kutuya gider. Ampulün yanında iki silahlı djed ayağı durmaktadır. Djed; Eski Mısır’da bir semboldür. Dört paralel bar ile bölünmüş, geniş ve büyük tabanlı sütundur. Yılan ve babon bağlı iki bıçak taşımaktadır. Yılan ince teli temsil ederken, djed ayağı da bir yalıtkandı. Tüp de bir elektrik ampulü vazifesi gördü. Cihaz doğru kullanılmadığı takdirde, babon da bir uyarı olarak konuldu.

Kriptolar genellikle odalarda saklanmış ve sadece bir kaç tanesi dekore edilmişti. Tapınağın güney ucunda beş adet yeraltı kriptosu vardır. Yeni Yıl’daki ritüel alayları esnasında Hathor’un “ba” sınında içinde olduğu heykeller ve nesnelerin tapınakta çok değerli olduğu düşünülmüştü. Hathor’un bir altın heykelciği dört altın direk, bir altın taban ve çatı ile oluşmuş geniş bir köşkte oturur şekildedir.

Direkler arasında bakır raylarda ince ketenler vardır ve tanrıça burada gizlenmiştir. Duvarlardaki yazılara göre, biliyoruz ki bu köşk dört altın direkle desteklenen altın bir çatı ile örtülmüştür. Bakır çubuklara asılı keten perdeler ile kapatılmıştır. Küçük odaların doğusunda garip yazıtlar vardır.

Tapınak kumtaşından inşa edilmiştir. Kireçtaşından büyük bir blok duvarın yüzeyine oyma tekniğiyle monte edilmiştir. Bu zaman mimarları oymacılık ile ilgili ritüel veya dini sahnelerdeki önemi daha iyi göstermek için büyük çaba sarfetmişlerdir.

Djed ayağının tam merkezini bilmiyoruz. Hiyeroglif anlamı “kalıcı”, “istikrar”, “sütun” gibi kesin bir anlamı yoktur. “Kalıcı” kavramı ile izolasyon süreci arasında belirgin bir bağlantı yoktur. Djed bir yalıtkan olarak işe yaramaz. Ampulde, cam ampul kendi telini yalıtır ve ekstra bir bileşene gerek duymaz.

Textlerdeki “kablo” tanımı, güneşin gökyüzündeki hareketinin bir sembolü olarak görülmüştür. Bu durumda güneşin hareketini, elektriğin hareketine yansıtılmış olarak varsayalım. “Kablo”       bir “soket” gibi bağlanmıştı. Lotus çiçeği gibidir. Bu çiçek bütün Mısır’da görülmektedir. Ayrıca tasvirin yanındaki lotus çiçeği tasviri de bunu doğrulamaktadır.

Bazı bilim adamları bu tapınaktaki yazıtlar üzerinde yoğun çalışmışlardır. Onlar buradaki oymalarda, Hor-sema-tawy (iki yakayı birleştiren Horus) bir yılan, bir şahin ve bir çocuk (Hathor’un oğlu Ihy) gibi tanımlanmıştı. Bir mite göre Ihy, lotus çiçeği dışarılarda da türedi ve her yıl başında şafak vakti Nun’un sulak uçurumunda çiçek açardı. Bazıları bu yüzden derler ki bu ampuller lotus çiçeğinin ampulleridir. Mitolojik olarak tanrının doğumudur. Diğer panelde bir lotus çiçeğinde ampul açıldığı gösterilir. Yılan ayakta ve dik durarak tanrı Ihy’i temsil etmektedir. Son odanın güney duvarında bir şahin, teknedeki bir lotus çiçeğinden çıkan bir yılanın önündedir.

Kutsal alay, Yeni Yıl’ın ilk gününden önceki gün yapılır ve bu odalardan başlardı. Böylece bu yazıtlar, kutlamaların yapıldığının bir göstergesidir. Tabii ki mitlerde ampuller hakkında söylenecek bir şey yok. Ayrıca Mısır kalıntılarında ve yazılarında da bunu kanıtlayacak bir delil de yoktur.