Eski Mısır’da Zaman ve Saat

Güneş Saati

Eski Mısırlılar da iki çeşit saat kavramı vardı. Güneş Saati ve Su Saati…

Güneşten gelen bir noktadan bir gölge oluşur bu da güneş saati denilen kavramı oluştururdu. Eski Mısır’da güneş saatinin ilk formu obelisktir. Gölgenin uzunluğu ve pozisyonu günün zamanını verirdi. Obeliskler yılın en uzun ve en kısa günlerini gösterirdi. Sonraları anıtın etrafına çeşitli ekler yapıldı ve zamanın alt bölümlerini gösterdi.

Diğer Gölge Saati ya da Güneş Saati ilk taşınabilir saattir. MÖ 1500 yıllarında kullanılmıştır. Bu alet güneşli zamanı 10 + 2 parçaya bölmüştür. Bu iki parça sabah ve akşamın alacakaranlık saatleridir. Bu uzun gövde sabahları doğu ve batı yönlü beş çeşit boşlukla işaretlenmişti. Yüksek bir sürgü doğuda biter ve gölgeyi işaretlerin üzerine getirirdi. Öğlen cihaz zıt tarafa dönerdi ve öğleden sonraki saatleri ölçerdi.

Merkhet bilinen en eski astronomik araçtır. MÖ 600 yıllarında Mısırlılar geliştirmiştir. Merkhet’in bir çifti kuzey-güney hattını (ya da meridyeni) saptamak için kullanılırdı.

Bütün yıl doğru devam eden araştırmalarda güneş saati yatay ve dikey levhalarla zamanla daha da geliştirilmişti. Mesela bir sürümü olan yarımküresel ölçümdü.

Güneş dönerken bir ışık verir ve Ay da dönünce ışığı keser. Peki eski Mısırlılar gece vakti zamanı nasıl tespit ederlerdi? Tabii ki Su Saati ile…

Su Saati

Eski Mısırlılar için sabah vakti nasıl önemliyse gece vakti de o kadar önemliydi. Su saati günün belirli bir zamanında bir kaseye doldurulmuş su olurdu. Bu kasede özel bir ölçüyle delinen delikten su sızdırılırdı. Suyun seviyesine göre zaman saptanır. Zamanla su azaldığı için zamanda ilerlerdi.

Başka bir çeşidi ise altta gizli metal bir kaseden oluşurdu. Su bir konteynıra doldurulur ve kase doğru zamanda batardı.

Su saatlerinin dışları resim, yazı ve sembollerle dekore edilirdi. Mesela müzelerde şu an var olan su saatlerinden birinin ölçüleri: 95 cm yükseklikte ve 48,5 cm çapındadır.

Su Saati

Su saati tam zaman saptamada çok önemli bir gelişme olmuştur. Günün uzunluğu mevsimlere göre değişir fakat su saati her zaman aynı zamanda boşalırdı. Bu ilk su saati kullanılması, Firavun Amenhotep I zamanında olmuştur.